Truyện ngắn của Triệu Hoàng Giang

Minh họa của Tân Hà

 

Một bức thư được chuyển đến nhà Phin, đây là lần đầu tiên cả bản So Luồng có chuyện lạ như vậy. Chẳng thế mà khi ông Ngò đi chợ về cầm trên tay vật lạ ấy, người trẻ, người già ở So Luồng đều đến kín nhà. Ai cũng muốn nhìn thấy những gì bên trong cái túi giấy, đến cả con tem có hình bông hoa đỏ dán bên phải bì thư cũng được mọi người bàn tán.

- Bố ơi có một bức ảnh!

- Ồ ảnh và thư của gia đình bác Lâm ở Tuyên Quang gửi đây mà. Xem nào, xem nào.

- Đấy! đấy nhà ông ấy có họ hàng ở tận Tuyên Quang cơ đấy.

- Nghe nói ở tận Phja Chang, Sơn Phú gì đó. Xa lắm!

- Tuyên Quang cách đây không xa đâu mọi người ạ!

Ấy là lời nói của bố khi chỉ vào bức ảnh một gia đình được bác đưa thư gửi về cho mấy chị em Phin. Ảnh gia đình bác họ của Phin, trong đó là hình ảnh người đàn ông có vầng trán rộng giống bố, bên cạnh đó là người phụ nữ luống tuổi mặc quần áo Dao đang bế một đứa trẻ và xung quanh có mấy người khác được hiểu rằng đó là các anh chị họ của Phin. Bức ảnh được truyền tay từng người trong bản, những lời khen, ánh mắt háo hức của lũ trẻ mong chờ đến lượt mình được nhìn thấy người lạ trong món đồ vật rất ít khi xuất hiện ở So Luồng. Hôm ấy, Phin trở thành trung tâm chú ý của người già, người trẻ, nó cầm tay bức ảnh đưa từng người, đám bạn phải nài nỉ mãi mới được cho ghé mắt một chút để còn nhường cho người lớn. Cứ thế cả chiều hôm ấy vùng đất xa lạ nào đó dần trở thành chủ đề của những cuộc nói chuyện ở nhà Phin, ở cả So Luồng.

- Năm ngoái tao đến Phja Chang thăm bác Lâm rồi!

Bố Phin chỉ về phía xa xa rồi tiếp.

- Có con đường đi từ So Luồng xuống Lủng Chang rồi vượt qua núi Pù Tòng, ngọn núi từ đây nhìn thấy như hình ngón tay cái giơ lên trời phía xa xa. Vượt qua núi ấy là đến đất Tuyên Quang rồi đấy. Dưới chân núi có con suối lớn, cứ men theo dòng là đến. Ở đó người Dao đông lắm, bản lớn hơn gấp mấy lần So Luồng có đến hơn trăm ngôi nhà rải khắp các ngọn đồi.

Cứ như thế những câu chuyện về người bác của Phin, về Phja Chang kéo dài đến khi lũ gà rủ nhau lên chuồng mới thôi.

Đêm ấy, Phin mơ thấy mình bay qua ngọn núi có hình ngón tay chỉ lên trời, băng qua thác nước xuôi xuống dưới chân núi nơi những ngọn đồi liên tiếp. Phin bước nhanh theo con đường bản, hỏi từng người bằng tiếng Dao, rồi khi đến nhà bác Lâm vẫn thấy cả nhà ngồi giống hệt như trong ảnh, nhìn thấy Phin, bác chỉ cười.

Từ hôm ấy, ngày nào Phin cũng nhìn về ngọn núi hình ngón tay cái chỉ lên trời, hỏi bố về người bác ở phía xa.

- Sau này lớn hơn nhất định con sẽ đi bộ qua ngọn núi hình ngón tay cái để gặp bác.

- Ừ! Bác giờ cũng có tuổi nên chắc cũng không đủ sức leo lên con dốc đến đây rồi.

Lời hẹn ấy được Phin viết rõ trong những bức thư gửi bác.

*

*   *

Hai người, mọt già, một trẻ đang chụm đầu nói chuyện giữa những khoảng thời gian nghỉ ngơi sau khi xong lễ. Đã hai ngày nay, người So Luồng đã quen với hình ảnh đôi mắt tròn xoe nhìn theo những ngón tay chỉ vào cuốn sách cổ, thỉnh thoảng có những cái gật đầu của người trẻ, cái vuốt râu đầy hài lòng của người già. Chẳng ai hiểu được hết những câu chuyện của họ nhưng dần dần có thêm nhiều người ngồi quanh đó, vừa xem các thầy làm lễ, vừa ngồi nghe những câu chuyện kể của thầy Kim Sân. Là người đứng đầu của lễ Cấp sắc, thầy Kim Sân như một vị tướng ngồi quan sát từng hành động, có lễ quan trọng mới cần thầy làm trực tiếp, có điều gì chưa biết thì đến gặp thầy giải thích. Thế là, chỉ cần có thời gian Phin lại ngồi gần thầy Kim Sân, hỏi từng bước làm lễ Cấp sắc, hỏi nội dung từng bức tranh thờ, những chữ trong sách cũng khiến Phin tò mò. Có người trẻ muốn biết đến những điều ấy, thầy Kim Sân chẳng ngại nói hết, nhìn người trẻ háo hức, người già cũng vui thêm. Bao nhiêu năm đi làm để, người như Phin đến nghe thầy nói chuyện chẳng được mấy ai. Thế nên, mỗi khi được nghỉ thầy lại vẫy tay tìm Phin. Trong nhà hiểu chuyện, cũng ít giao việc cho, công việc của cậu giờ cũng quan trọng lắm.

Mới tháng trước, khi biết thầy Kim Sân sẽ là người đứng đầu các thầy làm lễ Cấp sắc bảy đèn cho bố, Phin đã mong từng ngày được gặp. Bao nhiêu năm nay, ở So Luồng, những người thầy đến nhà Phin làm lễ đều được thầy Kim Sân đứng đầu thụ lễ Cấp sắc. Tiếng lành rằng thầy là người có chức cao cấp nhất, có nhiều uy nhất trong hàng ngũ những người làm thầy cúng của khắp các bản Dao, thầy cũng là một trong số ít người được trải qua lễ hội Bàn Vương, lễ lớn nhất của một người Dao. Chỉ những điều ấy thôi đã khiến Phin ngóng người thầy đến từ Phja Chang này hơn cả bố, người đang chuẩn bị trải qua lễ Cấp sắc bảy đèn.

 Nhiều năm qua đi, Phin đã là thằng trai lớn, được cùng thanh niên trong làng tổ chức những chuyến đi rừng xa, ngày lễ, Tết được người trong bản đến tận nhà nhờ đến giúp thịt lợn. Những năm này, Phin thường hỏi bố về những câu chuyện nguồn gốc người Dao, về từng bước làm lễ Cấp sắc, về cả chuyện quan trọng đời của người đàn ông Dao… Hôm nay, được thầy Kim Sân kể rõ từng vị thánh trên cách bức tranh thờ, những câu chuyện về vượt biển, về ý nghĩa từng dòng họ và cả những con chữ trong cuốn sách đều khiến cậu không thể rời đi làm việc khác.

Ba ngày lễ qua thật nhanh, Phin gùi chiếc đùi lợn to nhất theo chân thầy Kim Sân đi lên phía sau nhà. Chỉ đến khi thầy bước lên xe, Phin mới dám cầm tay thầy.

- Thưa ông, con nhất định sẽ đến Phja Chang nghe ông kể chuyện thêm.

- Đến nhé, đến nhé, không xa lắm đâu…

Bóng người già đi theo con đường hướng về phía xa xa. Ngọn núi hình ngón tay cái vẫn đang im lặng ở phía đó, giờ đây con đường đến Phja Chang đã được mở lớn nhưng không theo hướng ngọn núi nữa. Cũng đã có người ở So Luồng đi xe đến Phja Chang bằng con đường mới, vậy mà Phin vẫn chưa đến được. Bác Lâm cũng đã nhiều tuổi lắm rồi, những bức thư giờ đã được thay bằng những cuộc điện thoại. Lời nói với nhau cũng đã nhiều nhưng chưa một lần gặp mặt.

*

*   *

Ba người con gái lạ từ Phja Chang đến chơi hội năm trước được thanh niên cả So Luồng xin được làm quen giờ đã có hai cô về làm dâu bản này.

- Anh Phin ơi, người ta nhắn Tết này qua đón về chơi hội So Luồng kìa.

Lời của Nải khiến Phin dừng lại, hình ảnh của Mẩy lại hiện lên trong đầu khiến đôi chân không còn bước đi thẳng nữa. Đã gần một năm rồi mà sao thời gian nhanh quá.

Tết năm ấy, lần đầu tiên So Luồng tổ chức hội xuân, người già, người trẻ đều tập trung tại khu đất trống. Người lạ đến bản chơi xuân cũng đã kịp theo chân người quen tiến về. Phần lễ cúng thổ công xong cũng là lúc những trò chơi được dàn đều tới các khu. Ba ngày Tết dường như vẫn chưa hết, người già chỉ ngồi quay quanh những đống lửa nói chuyện ngày xưa, lũ trẻ chạy từ nơi này qua nơi khác như những con trâu mới được thả, đám thanh niên tưởng như ồn ào nhất nhưng hôm nay im lặng đến lạ. Có lẽ những chén rượu chúc vẫn chưa ra khỏi người. Tưởng chừng như hội xuân sẽ qua nhanh như thế nhưng rồi ba cô gái lạ xuất hiện cũng là lúc mọi chuyện thay đổi. Đám thanh niên dường như bung hết sức trong các trò chơi, những lời thách đố xem ai là người ném còn trúng hồng tâm vang lên ồn ào cả một góc. Ba cô gái đứng phía xa thôi, chẳng ai nói lời nào nhưng đôi mắt hướng khắp bãi nhìn những chàng trai lại trở thành động lực.

Người già hỏi:

- Con gái ở đâu về mà xinh quá.

- Thấy bảo từ Phja Chang mãi bên tận Tuyên Quang qua chơi Tết đấy.

Đám thanh niên lại nói:

- Đấy đấy, người quen đấy!

- Thấy chưa, cô ấy đang nhìn tao kìa.

Phin cũng như những thằng trai ở So Luồng, cố hết sức tung những quả còn cho thật chuẩn để lọt vào mắt nhìn của người đẹp. Mặt trời đã lên cao dần nhưng vẫn chưa ai tung trúng hồng tâm, nhiều người đã ngồi xuống nghỉ ngơi, chỉ còn lại những người trẻ vẫn không bỏ cuộc. Đã có mấy lần suýt trúng, tiếng vỗ tay, tiếng ồ lên tiếc nuối. Rồi xa xa có tiếng lạ hô lớn:

- Cố lên các anh ơi.

Ô! Chỉ hô thế thôi mà bao nhiêu người lại như có thêm sức đứng dậy tìm những quả còn tiếp tục dùng hết sức tung về phía trên cao. Phin bình tĩnh hít sâu, đôi tay cầm chắc quả còn, mắt nhìn hướng lên cao. Lần này nhất định sẽ được, mấy lần trước chỉ thiếu chút nữa thôi, Phin cầm quả còn xoay vài vòng cho quen với sức nặng. Tay phải tung lên, quả còn đi đúng hướng Phin dự định, những chiếc tua xanh đỏ vun vút theo gió:

- Trúng rồi, có người tung trúng rồi!

- Là thằng Phin đấy, biết ngay mà.

- Nó giỏi nhất So Luồng này rồi.

Lời nói ấy dường như đến tai ba cô gái, những đôi mắt đều hướng về phía chàng trai có đôi chân nhanh nhẹn đang chạy khắp nơi ăn mừng. Có tiếng nói nhẹ như sợ ai nghe thấy:

- À thì ra là anh ấy!

Mọi người xúm lại bắt tay chúc mừng, Phin chạy khắp bãi tránh những cái ôm mạnh của đám bạn. Những người già đến chúc mừng, người trẻ vây quanh anh, đám thanh niên được dịp rót những chén rượu đầy chia vui. Phin vội lách qua đám đông tìm quả còn, có đứa trẻ đã nhặt được. Phin cầm trên tay quả còn hướng về phía ba cô gái, mọi người ồ lên, chẳng do dự, Phin đưa quả còn đã được lau kĩ cho cô gái mặc chiếc áo màu đỏ.

- Giữ cho anh quả còn được không?

- Được nhưng không được đòi sớm nhé!

- Thế em tên gì nhỉ?

- Em tên Mẩy, ông nội Kim Sân của em bảo nếu đến So Luồng nhớ tìm hỏi thằng con trai tên Phin. Không biết có phải là anh không?

- Hả?

Phin lặng người một lát, hai đôi mắt nhìn nhau, khuôn mặt ửng đỏ. Chẳng kịp nói thêm câu, Phin đã bị đám trai bản quây lại mừng rượu.

- Nào nào, người ta đến chơi nhà tao đấy, có uống một chén để xin lên nhà không nào.

- Có chứ, có chứ.

Miệng nhấp ngụm rượu, mắt Phin vẫn nhìn về phía ba cô gái đã ra khỏi hội. Tiếng cười vui, tiếng trống, tiếng kèn vang lên vui mừng vì đã có người tung còn trúng hồng tâm. Trời đã dần về chiều, từng tốp người rủ nhau chơi các trò như: quay cù, đánh khăng… cũng vãn dần. Nhiều người chẳng về, từng tốp khoác vai nhau đi đến từng nhà tiếp tục chúc Tết.

Trời se lạnh, cơn mưa xuân chẳng kịp chạm đất đã bị những cơn gió đưa đến tận mặt người. Phin bước thật nhanh lên con dốc hướng về ngôi nhà lẻ ở phía xa. Đây là ngôi nhà thằng Lai, người bạn thân nhất ở So Luồng, mấy ngày Tết này, Phin đều có mặt ở đây. Con đường hôm nay lạ quá, đi mãi chẳng thấy đến, tiếng người cười nói đã thấy im lắm, hay người ta đi đâu rồi? Phải nhanh chân thôi, cũng tại mấy thằng bạn hôm nay giữ chân lâu quá, không khéo chẳng còn ai ở lại. Lạ quá, càng đi nhanh càng thấy lâu đến quá.

- Lai ơi, có nhà không?

- Có đấy, có đấy, ai cũng có ở đây hết, chưa đi đâu được.

Lời bạn khiến Phin thở phào, quên hết những cái thở mạnh, quên cả việc chào người lớn, Phin tiến về phía bếp lửa, nơi có mấy người đang cời những cục than hồng.

- Đây, chỗ ngồi của mày đây, sao hôm nay không lên nhà ăn cơm, có người mấy lần gắp trượt thức ăn rồi, phải xem nói thế nào thôi.

Phin nhìn sang Mẩy, khuôn mặt tròn ửng đỏ, đôi mắt chăm chăm nhìn vào bếp than đỏ rực càng long lanh hơn.

- Đường hôm nay dài quá, đi từ sớm nhưng chẳng hiểu sao mãi không đến.

Lời Phin nói chẳng thể giải thích được chuyện gì nhưng cũng khiến tiếng cười vang lên trong căn nhà. Mọi chuyện đã bớt im lặng hơn, bên ngoài cũng có thêm người đến chơi, Lai vội vàng ra tiếp khách, mấy người ngồi quanh chẳng hiểu sao cũng tránh mặt đi từ lúc nào. Đến khi nhìn quanh chỉ còn Phin và Mẩy ngồi bên bếp lửa.

- Ông vẫn bảo, đợi anh Phin qua Phja Chang nói chuyện với ông đấy.

- Ừ lần trước anh hẹn với sẽ đến nghe ông kể chuyện của người Dao.

- Chắc tại đường xa nên anh Phin không đi được rồi.

- Không phải đâu, hẹn với người già là phải đến chứ.

- Ngày mai em về Phja Chang rồi, coi như chuyển lời anh hẹn đến cho ông nhé.

- Mẩy giữ quả còn của anh nhé.

- Sợ không giữ được lâu đâu…

Sau đêm ấy, Phin vẫn chưa đến được Phja Chang, những cuộc điện thoại đã giúp Phin nói chuyện được với thầy Kim Sân nhiều hơn. Nhưng lời không thấy mặt sao đủ hiểu chứ, Mẩy cũng nhiều lần nói với Phin về nhiều đoạn đường đến Phja Chang đẹp lắm, xe máy đi đến bản không còn phải dắt nữa.

- Anh Phin có định đưa người ta về chơi hội nữa không để em còn trả lời.

Lời của Nải lại vang trong đầu Phin, mới sáng nay Mẩy đã nói đến chuyện hai bạn cùng đến So Luồng hội xuân năm ấy đã rủ Tết năm nay sang chơi nhưng chẳng dám nhận lời… Phin hiểu ý Mẩy, nhiều tháng nay trong đầu anh lúc nào cũng có hình ảnh của cô gái áo đỏ trong ngày hội xuân hôm ấy để rồi ngày ngày nhìn về hướng ngọn núi Pù Toòng chỉ muốn bước một qua khỏi ngọn núi. Buổi tối hôm ấy, khi đang ăn cơm, Phin đặt đũa nói chuyện với bố. 

- Bố à, con đi Phja Chang một chuyến mấy ngày nhé, sang nhà bác Lâm, sang nhà thầy Kim Sân. Mấy cái hẹn rồi mà con chưa làm được.

- Ừ lớn rồi, sang đấy gặp người lớn nói chuyện vui thôi nhé, gặp bác Lâm nhớ bảo bác qua chơi. À cầm theo tấm ảnh hôm trước nhà mình chụp nữa.

Phin hơi ngạc nhiên khi bố đồng ý nhanh như vậy. Có lẽ mấy hôm nay chân Phin bước đi không chắc trên mặt đất đã bị bố nhìn thấy.

Mới sáng sớm, khi lũ gà mới kịp gáy hai lần Phin đã nổ xe đi về phía ngọn núi có hình ngón tay cái, chiếc xe nhẹ nhàng đi lên những con dốc. Ánh sáng hiện rõ dần, con đường dường như trải rộng hơn, Phin hít một hơi thật sâu rồi tăng tốc vòng men theo con đường trải nhựa ôm trọn chân núi. Bên cạnh đó có một con đường mòn hướng thẳng lên phía núi. Hôm nay, tiết trời mới giữa năm nhưng dường như đã có những cơn gió xuân về.

T.H.G