Paul Éluard sinh trong một gia đình trung lưu ở Saint Denis, Paris, nước Pháp. Năm 16 tuổi, ông mắc bệnh lao và được gửi đến điều trị Thụy Sĩ. Trở về Pháp, ông gia nhập quân đội và bị thương do tiếp xúc với khí độc. Năm 1917, Paul Éluard in tập thơ đầu tay ít nhiều có tiếng vang. Ông tham gia phong trào Dada một thời gian ngắn, gặp gỡ nhiều văn nghệ sĩ tiếng tăm khi ấy. Tập thơ Capitale de la Doluer xuất bản 1926 đã khẳng định vị thế của ông như một nhà thơ. Éluard hoạt động trong phong trào cộng sản quốc tế ở lĩnh vực văn hóa. Ông đi qua các nước: Anh, Bỉ, Tiệp Khắc, Mexico và Nga, nhưng bị từ chối cấp thị thực vào Hoa Kỳ. Với Éluard, sứ mệnh của thơ là - qua đổi mới ngôn từ, thơ góp phần thay đổi thế giới. Thơ là một hành động có khả năng khơi dậy nhận thức của độc giả, đấu tranh giải phóng con người về chính trị, xã hội và tình dục. Éluard mất tại Charenton-le-Pont năm 1952.

 

 

TÔI KHÔNG CÒN CÔ ĐỘC                                                                        

Không ai hiểu anh

Hơn em đã hiểu anh

 

Đôi mắt em đời ta yên ngủ

Đôi mắt em đỉnh hồn anh sáng lửa

Một phận lành hơn đêm thế gian.

 

Đôi mắt em đời anh lãng du

Soi bước chân trên con đường u tối

Định hướng phong nhiêu rời bỏ cõi đất hư phù

 

Đôi mắt em bao người chợt nhận

Nỗi cô đơn ta không cùng

Sẽ thôi là những hiện sinh lầm tưởng.

 

Không ai hiểu em

Hơn anh đã hiểu em.

 

 

 

VÀ MỘT NỤ CƯỜI

Đêm không bao giờ trọn vẹn

luôn có đó từ khi tôi nói lên

từ khi tôi mở lời cả quyết

 

Ở tận cùng nỗi buồn, một cửa sổ mở

một cửa sổ sáng đèn

luôn có đó một giấc mơ thức trắng

khát khao lấp đầy cơn đói triền miên

một trái tim hào phóng

một bàn tay vươn ra - một bàn tay rộng mở

ánh mắt ân cần

 

Một cuộc sống có nghĩa gì

nếu không là cuộc sống sẻ chia.

 

 

NHẪN HÒA BÌNH

Tôi bước qua cánh cửa băng lạnh

những cánh cửa cay đắng của tôi

đến hôn lên đôi môi em

 

Thành phố thu lại trong căn phòng chúng mình

nơi thủy triều phi lý của cái ác

để lại một đám bọt yên tâm

 

Nhẫn hòa bình tôi chỉ có riêng em

em dạy lại cho tôi đâu là

con người tôi đã bỏ lại

 

Để hiểu tôi có phải kẻ đồng sàng.

 

 

 

TÔI NÓI ĐIỀU ĐÓ VỚI EM

Tôi nói điều đó với em - cho cây biển

tôi nói với em điều đó - cho lũ mây

cho từng đợt sóng, cho mỗi chú chim trong lá

cho đám sỏi của thanh âm ồn ã

cho những bàn tay quen

 

Cho con mắt hóa thành quang cảnh hay khuôn mặt

và giấc ngủ trả lại cho con mắt kia bầu trời đầy màu sắc

cho mọi đêm say

cho cả lưới đường

cho cửa sổ mở toang, cho vầng trán trần

tôi nói với em điều đó

cho tư tưởng em cho ngôn từ em

 

Mọi nỗi vuốt ve, mọi niềm tin hiện hữu.

 

 

 

 

Hương Thu (Dịch từ bản tiếng Anh)