Truyện ngắn của Bùi Xuân Thảo

Minh họa của Lê Cù Thuần

 

Ở đời nhiều chuyện không có thật nhưng nhiều người vẫn tin là có… Câu chuyện về “Hoa lê nở muộn” là có thật nhưng đôi khi người ta không tin và còn cho rằng: “Chẳng làm gì có chuyện đó”.                                                                                                                               

Vào những năm sau 1975 ở một bản nhỏ ở một xã của huyện Na Hang - Tuyên Quang có một đôi vợ chồng trẻ người Dao mới lấy nhau… Bố mẹ bên vợ cho một vạt đồi  không lớn lắm, phía dưới có khoảnh ruộng bậc thang. Hai vợ chồng chọn điểm phù hợp san lấp mặt bằng để dựng căn nhà nhỏ… Sau một thời gian căn nhà đã hoàn thành hai người dọn ra ở riêng… Một hôm chị nói với anh là muốn có vạt cải ở trước cửa vì mình thích ngắm hoa cải vàng… Anh cười vui vẻ nói với chị:

- Đây là căn nhà của chúng ta, em có thể làm những gì mình muốn… Nói rồi anh lấy cuốc bắt tay vào làm tạo ra một luống đất xốp trước sân để chị gieo hạt cải… Đất đã làm xong, chị rắc những hạt cải nhỏ li ti trên đất tơi xốp, dùng tay xoa nhẹ, chị rắc rơm vụn rắc lên trên mặt đất đã gieo hạt

 - Vẫn còn khoảng đất trống… Anh định trồng cây gì không?

Anh ngẫm nghĩ một chút rồi bảo:                                                                                

- Anh cũng chưa biết lên trồng cây gì… Để anh suy nghĩ sau em nhé!                                                         

Anh và chị nhìn nhau cùng cười… Cuộc sống đơn giản và bình lặng trôi đi… Đến một ngày anh nhận được giấy khám tuyển nghĩa vụ. Biết rằng rồi đây chỉ còn lại một mình chị trong căn nhà này, anh tranh thủ sửa sang lại lối đi từ nhà xuống cho đỡ dốc… Nhờ bạn đến đào một cái ao nhỏ ở bên trái nhà để mùa mưa chị tích nước… Và một số việc cần bàn tay của người đàn ông. Vườn cải trước nhà đã bắt đầu trổ hoa vàng, niềm vui ánh lên trên khuôn mặt chị trong giây lát. Chị lại bần thần nghĩ đến ngày anh phải đi… Rồi ngày đó đã đến, anh lên đường nhập ngũ khi hoa cải vàng nở rộ… Mỗi buổi chiều chị lại tưới nước, bắt sâu cho từng cây cải…                                                                                                                         

Sau một thời gian huấn luyện anh được nghỉ phép ba ngày trước khi đi nhận nhiệm vụ… Anh về nhà nhưng không báo cho ai biết vì muốn dành những thời gian ngắn ngủi để ở bên chị, đến ngày thứ ba mới thông báo cho gia đình và bà con trong bản biết. Hoa cải đã tàn và kết trái, những chùm quả non nhỏ xíu đầu nhọn hoắt đâm ra tua tủa… Hai ngày đã qua chị đắm chìm trong sự khát khao… Sự thỏa mãn và niềm hạnh phúc vô bờ…Sáng ngày thứ ba anh nói sẽ đến thăm bố mẹ và bà con trong bản, đi mua bánh kẹo, chè thuốc để  tối mời mọi người đến liên hoan, sáng ngày thứ tư anh về đơn vị. Nghe anh nói vậy chị như trở lại cuộc đời thực. Bước chân nặng chịch, ánh mắt thẫn thờ, lồng ngực nhói đau. Chị không biết mình phải làm thế nào nữa…                                    

Gần trưa anh vác về những thứ đã mua mà còn mang theo một cây lê khá lớn có bồng đất được bọc trong cái bao cũ… Đặt xuống trước luống cải anh nhìn chị cười:                                                                

- Anh vẫn nhớ em từng nói anh muốn trồng cây gì trước vườn cải của em. Anh thích trồng cây lê… Ở bản ta cũng rất nhiều người trồng trên đồi, nhưng anh chỉ muốn trồng ở cửa nhà trước vườn cải của em để tạo bóng mát cho em ngồi ngắm hoa cải vàng…     

Chị nở nụ cười vô cùng hạnh phúc, nhìn anh bằng con mắt ngập tràn yêu thương. Anh đào hố, tháo bao tải đặt cây xuống và vun đất lấp quanh gốc. Chị đi lấy xô nước nhẹ nhàng từng gáo nhỏ tưới đều xung quanh gốc cho đến khi hết xô nước.                                             

Anh cùng đơn vị vào chiến trường Tây Nam… Thời gian thấm thoát trôi đi đã mấy mùa hoa cải nở vàng rồi kết trái… Chị ngày ngày ngóng đợi tin anh… Cây lê anh trồng đã lớn, nhưng chị vẫn không hề nhận được tin tức của chồng mình. Ban ngày bận mải với công việc mưu sinh cũng vơi đi phần nào sự khắc khoải đợi chờ… Nhưng chiều trở về căn nhà của mình, nhìn mảnh vườn cải và cây lê trước cửa chị thấy lòng mình thắt lại… Nước mắt tự nhiên cứ ứa ra… Mặc, chị không chùi cứ để nó chảy xuống miệng… Lần đầu tiên chị cảm nhận được vị mằn mặn, chan chát của nước mắt mình.

Thời gian cứ thế trôi đi, cây lê đã lớn cành lá che cả khoảng sân trước cửa nhà… chị thôi không còn đếm mùa hoa cải nữa vì cũng đã quen với sự chờ đợi và hi vọng một ngày nào đó anh sẽ trở về… Một buổi chiều sau khi đi làm về chị đứng trước cửa nhìn lên chợt nhận thấy sự khác thường trên cành cây lê, chị vội chạy lại gần để nhìn cho rõ… Những nụ hoa lê nhỏ xíu đã trổ trên đầu cành. Nụ cười đã lâu lắm rồi không thấy lại xuất hiện trên miệng, ánh mắt chị vô cùng phấn khích. Chị  lấy chiếc ghế gỗ để trèo lên xem cho kĩ hơn… Vậy là cũng đã 7 năm trôi qua… Đêm đó chị thao thức mãi mới ngủ được. Chị nằm mơ thấy anh trong bộ quân phục lưng đeo ba lô đứng dưới gốc lê nở đầy hoa trắng gọi chị… Chị vội chạy ra… Nhưng hình bóng anh bỗng nhiên tan biến vào những chùm hoa lê trắng. Chị giật mình bừng tỉnh… Đây chỉ là giấc mơ…

Mấy ngày sau vào một buổi chiều chị được UBND xã mời lên và thông báo anh đã hi sinh tại chiến trường Tây Nam… Họ đọc giấy báo tử cho chị nghe… Chị chết lặng… Tai ù đi, cổ nghẹn lại không nói được tiếng nào… UBND thông báo ngày giờ làm lễ truy điệu… Chuyện ấy với chị đâu còn quan trọng gì nữa… Chị đứng dậy chỉ cúi đầu chào rồi lặng lẽ đi ra khỏi trụ sở… Như một người mộng du chị cứ đi… Đi như một thói quen và đã trở về căn nhà của mình… Lặng lẽ chị tựa lưng vào thân cây lê trên cành phủ đầy hoa trắng… Ngày hôm sau chị đặt di ảnh của anh lên bàn thờ, ra sân ngắt một cành hoa lê đặt trước ảnh anh. Sau đó chị mua sắm lễ vật và nhờ người thầy trong bản đến cúng…

Chị đã trở thành vợ liệt sĩ khi tuổi đời chưa đến 30. Chị tham gia tích cực vào công việc của hội phụ nữ xã. Công việc bận rộn cũng phần nào nguôi ngoai đi sự mất mát mình phải trải qua. Công việc bận rộn chị không còn gieo những hạt cải nữa, sân nhà chỉ còn một cây lê ngày càng lớn hơn cành sum suê che nắng hết cả khoảng sân trước cửa. Cứ mỗi mùa đến cây lê đơm bông kết trái trĩu cành… Sau mấy năm gia đình cũng như dân bản khuyên chị đi bước nữa, chị chỉ cười rồi lắc đầu… Trong suy nghĩ của chị sự hiện diện của cây lê chính là sự đồng hành của anh và chị, với mình chị thấy như vậy là đủ rồi. Những ngày giỗ anh, chị không quên ngắt một nhành hoa trắng đặt trước di ảnh.        

Thấm thoát mấy chục năm qua đi… Chị đã già, tóc đã bạc trắng, sức khỏe giảm sút, không còn tham gia công tác xã hội nữa. Sau một lần đi kiểm tra sức khỏe chị bị mắc phải bệnh hiểm nghèo giai đoạn cuối gia đình đưa lên Hà Nội… Những ngày tiếp theo khi trở về nhà, người em gái đến ở lại luôn để chăm sóc chị mình. Tháng 3 năm ấy bệnh tình của chị ngày một nặng thêm. Buổi chiều chị bảo em gái lau người cho mình và mang bộ quần áo truyền thống của người Dao mà chị thường mặc vào những dịp quan trọng mặc cho mình. Tối hôm đó các ban, đoàn thể của xã, thôn đến thăm chị… Một người ở UBND xã đưa cho chị một tờ giấy và nói:       

-   Những thứ chị yêu cầu xã đã đồng ý và phê duyệt.

Chị cảm ơn và cầm tờ giấy với vẻ mặt rất vui… Chị cất tờ giấy xuống dưới gối. Sau khi mọi người đã ra về, chị gọi em gái lại đưa cho tờ giấy chị nói:                     

- Căn nhà và đất cát chị đã làm giấy trao lại cho em gái sử dụng… Sau này em có trách nhiệm thờ cúng anh và chị… Người em cắn chặt môi để khỏi khóc… Nhưng những giọt nước mắt rơi lã chã… Chị thở dài đưa bàn tay gầy guộc cố chùi nước mắt cho em… Cô em gái nắm lấy tay chị càng nức nở… Sau một lát chờ cho cô em bớt xúc động… Vẫn trong tay em, chị cố gắng nói rành rẽ:      

- Ai sinh ra trên đời rồi cũng phải ra đi cho dù sớm hay muộn… Điều quan trọng nhất là khi còn sống không làm việc gì thẹn với lòng mình thôi…                                               

Chị thở gấp… mắt nhìn vào mặt em gái nói như

cầu khẩn:                                                

- Chị chỉ xin em một việc… Đang mùa hoa lê… Sau khi chị mất… Muốn em đặt trên mộ chị một nhành hoa lê…   

Cô em gái đưa tay kia chùi nước mắt gật gật đầu:                                                      

- Vâng… Vâng… Một nhành hoa lê trên mộ… Em sẽ làm theo ý chị!

Chị nở một nụ cười mãn nguyện rồi ra đi trong sự thanh thản của mùa hoa lê nở muộn.

B.X.T