Truyện ngắn của Sơn Trần

 

Minh họa của Quảng Tâm

 

 

 

1. Tàn khuya. Trăng nhạt mờ lẫn vào mây xám, ủ dột phía cánh rừng xa. Gió lùng sục từ ngọn đồi này qua đám rẫy khác, lạnh buốt xương. Có lúc gió tru lên như con thú hoang bị săn đuổi.

Không gian vắng lặng đầy mưa. Những giọt mưa rơi xuống mái nhà nghe sắc lạnh như điệu nhạc man mác của núi rừng. HơBao Blô trở dậy cho thêm củi vào bếp để ngọn lửa bùng lên, xua tan cái lạnh bên ngoài và mong sưởi ấm, vỗ về trái tim đang trầy xước, thổn thức từng cơn.

Tắc kè… tắc kè…  

HơBia Blô mở hé cửa sổ phía đông nhìn ra ngoài. Một miền sâu thẳm bao trùm bởi bóng đêm và hun hút tiếng gió. Hơi lạnh cứ thế phả tràn khiến cô rùng mình. Tiếng gà rừng le te gáy. Đêm sắp chuyển qua ngày.

Giờ này Dam Ayin vẫn chưa chịu về. Hắn còn mải vui trong mấy cuộc chơi cùng đám trai ở ngoài bờ suối vắng, có khi rủ nhau ra thị trấn hay xuống tít thành phố, nhậu nhẹt, say xỉn rồi qua đêm đâu đó. Về được con dốc dẫn lên nhà thì người vẫn còn nồng nặc mùi rượu, loạng choạng ngã sấp, ngã dúi. Rồi ngoẹo đầu vào bậc cầu thang, ngáy phè phè.

Lúc này HơBia Blô đã lên rẫy, hay ngồi ở mé đường bán từng nải chuối, gùi bí đỏ, đôi khi chỉ là mớ rau hái vội ở mé rẫy. Nhiều lúc nhìn đám bạn xúng xính váy áo lướt qua, chúng ra chợ hay xuống thành phố mua sắm HơBia Blô không khỏi chạnh lòng, luyến tiếc.

2. HơBia Blô đưa Dam Ayin về làm chồng đã hơn năm năm. Thời gian tẻ nhạt trôi qua khi đời sống vợ chồng của đôi trẻ chẳng có gì ngoài nỗi buồn thường trực trên gương mặt của HơBia Blô và sự cố chấp, gia trưởng nhưng lười biếng của Dam Ayin. Hắn là gã trai chưa đủ khôn để biết rằng vợ hắn phải lo lắng, chạy vạy đủ đường để có cái bỏ vào mồm, hắn cũng quá vô tâm khi cái bụng đã không còn thương vợ, chẳng biết rằng vợ đã không còn được mặc chiếc váy myêng đếch ngót nghét năm năm kể từ khi kết hôn. Quanh năm HơBia Blô chỉ mặc váy cũ, mỗi khi lên rẫy làm lụng thì mặc bong. Trong ngăn tủ kê sát vách, vẫn còn ngổn ngang những cuộn chỉ thừa và chiếc váy dệt còn dở dang. Vì HơBia Blô không có nhiều thời gian ngồi bên khung cửi? Vì HơBia Blô không đủ tiền để ra chợ tìm mua sợi chỉ màu hợp với chiếc váy của người phụ nữ đã có chồng? Có lẽ là cả hai. Chiếc eo thon thả nhiều chàng trai nhìn theo thèm muốn năm nào nay bắt đầu xồ ra khiến cạp váy căng chật. Cô cảm thấy thiếu tự tin mỗi khi ra đường.

3. HơBia Blô vẫn chưa có con. Điều này khiến cô dằn vặt đến mất ăn, mất ngủ nhiều ngày. Cô ra chợ, lên rẫy hay đến điểm sinh hoạt cộng đồng của buôn đều tránh cái nhìn không mấy thiện cảm, những lời bàn tán ác ý của những người xung quanh. Phụ nữ mới qua tuổi hai mươi khỏe mạnh, phơi phới thế kia mà... điếc. HơBia Blô nghe mà thấy đau, thấy tức lắm. Càng tức, càng đau hơn khi trở về nhà lúc nào cũng thấy bếp lửa nguội lạnh. Những thanh củi cháy dở, tắt ngúm. Những tàn tro bay tứ tung. Nhiều lần nhìn cảnh này, HơBia Blô chỉ biết đứng lặng và ôm mặt khóc. Hình ảnh ngày trước hiện về với bao yêu thương, nồng ấm. Ông bà, cha mẹ đã từng nhắc nhở bếp lửa là nơi sum họp hằng ngày của gia đình, nơi chia sẻ những buồn vui, nơi bàn chuyện lớn chuyện nhỏ trong làm ăn, cả việc dựng vợ gả chồng cũng được bàn quanh bếp lửa. Một bếp lửa to, những thanh củi cháy đượm, ánh sáng tỏa ra ấm cả một vùng lớn quanh gian nhà. Trong quan niệm từ ngàn xưa của đồng bào bếp lửa chính là năng lượng của sự sống, nơi bắt đầu một ngày mới tràn đầy hứng khởi. Các dịp tổ chức lễ hội hoặc lễ bỏ mả cho những người đã khuất, ngọn lửa từ bếp thiêng được đốt lên giữa khoảng đất rộng mang nhiều yếu tố tâm linh. Thế nên, dù như thế nào thì bếp lửa vẫn cần được giữ, cháy mãi. HơBia Blô nhắc Dam Ayin nhiều lần nhưng hắn đâu có chịu nghe. Hắn hay ngồi lỳ ở cái quán đầu dốc, buôn chuyện với mấy đàn ông bán đồ gia dụng từ xuôi lên. Có lần hắn còn lén mang mấy kí hồ tiêu bán cho họ để lấy tiền mua rượu uống. HơBia Blô hét lên, tức tối. Con heo cột dưới chân cầu thang cắn đứt dây ủi nát một vạt khoai. Bầy gà bay qua hàng rào, mắc vào bụi cây, nằm thoi thóp cả ngày, phải đợi HơBia Blô giải cứu. Dam Ayin luôn tìm cớ đi đâu đó. Dần dà, cô không thèm tìm hắn về nữa. Cô cứ để mặc hắn, bao giờ chán thì về, mà không về cũng chả sao.

4. Trong ngôi nhà dài mà HơBia Blô được thừa kế từ ông bà, cha mẹ chẳng còn thứ gì đáng giá. Mấy cái chum, cái ché nằm im một góc. Bộ chiêng Jhô gồm mấy chiếc Ama, Amí, Dei được xếp ngay ngắn, cũng đã mấy mùa rẫy đi qua, HơBia Blô chưa đụng đến trong các hoạt động văn hóa cộng đồng. Bởi cô bận lên rẫy, xuống suối, lầm lũi như chiếc bóng, bởi vì sự buồn chán luôn gặm nhấm tâm hồn. Tấm ván lót sàn bằng gỗ làm giường cưới đã lâu hơi ấm vợ chồng không còn nữa. Đêm quờ tay bên nào HơBia Blô cũng thấy lạnh. Nỗi cô đơn chực trào, uất ức. Cố nén vào lòng mà nước mắt cứ thế ứa ra. Cô đưa tay sờ xuống dưới, cái bụng phẳng lì lạnh lẽo.

Mỗi sáng thức dậy, trước khi bước chân xuống cầu thang để cho heo, gà ăn rồi lên rẫy, vào rừng, HơBia Blô đều quét dọn, thu xếp phần nối của ngôi nhà dài, nơi dành cho vợ chồng cô. Chỉ thỉnh thoảng, HơBia Blô mới bước lên phía trước lau cái chum, cái ché, chùi đến sáng bóng bộ chiêng Jhô. Những lúc ấy, cô nhớ ông bà, cha mẹ, nhớ người anh theo vợ bên kia sông, đến được nơi đấy phải băng qua mấy cánh rừng, mấy quả đồi, nhớ người chị gái cưới chồng chưa ấm hơi đã bệnh mà mất, anh rể phải về cha mẹ đẻ.

Ngôi nhà từ lâu vắng vẻ. Nghĩa là cái không gian sinh hoạt gắn bó của nhiều thế hệ, dòng họ đã không còn diễn ra. Nghĩa là nơi khởi nguồn của sự phát triển, gửi gắm bao ước vọng cho những sinh sôi, nảy nở của cả gia tộc đến đời HơBia Blô có nguy cơ chấm dứt?

5. HơBia Blô thấy mình mắc tội với thần linh, với buôn làng, với cha mẹ lắm. Cô luôn dằn vặt bản thân vì điều này. Đàn bà buôn này cưới chồng, sinh con là thiên chức, là trách nhiệm. Vậy mà đợi mãi cái bụng của HơBia Blô chưa đội cạp váy nhô lên. Niềm khát khao lớn dần trong cô mỗi lần riết róng, mê đắm trước cái ôm siết của chồng. Tiếng trẻ bi bô tập nói, tiếng trẻ cười đùa là niềm hạnh phúc, là nỗi hân hoan khiến HơBia Blô tin tưởng. Những đứa trẻ như cây lim, cây sến trong rừng, như củ khoai, trái bầu trong vườn, trên rẫy lớn nhanh trong sự mong chờ, trong tình yêu thương, vậy mà... HơBia Blô ngậm ngùi không muốn nghĩ tới... Thực ra, cô đã mang thai nhưng không giữ được, vì cơn say của Dam Ayin. Hắn vung tay khiến cô ngã vào bếp lửa, một bên mặt cháy sém, mái tóc xổ ra, bắt lửa khét lẹt. HơBia Blô nằm bất động, cảm giác bao nhiêu chất lỏng trong người cứ thế tuôn ra. Cô không khóc được, những thiên thần đang dẫn cô đi qua thung vắng, qua rừng xanh, qua con suối miên man dòng nước. Mặc cho Dam Ayin khàn giọng kêu gào, mặc cho Dam Ayin đuổi theo van xin. HơBia Blô thấy lòng nhẹ hẫng, cứ bồng bềnh trôi theo những đám mây. Chợt cô ngơ ngác nhìn quanh khi nghe tiếng trẻ con khóc. Tiếng khóc xa dần... HơBia Blô gọi “con ơi”. Không phải, cô lắc đầu... Con cô nằm trong bụng mẹ chưa được ba tháng, chưa kịp làm lễ cúng đã bỏ đi đâu rồi.

HơBia Blô tiếp tục đi tìm. Cô băng qua mấy đồi tranh, rẽ vào khu nghĩa địa. Một vùng xanh rập rờn đón lấy cô. Ánh trăng dịu dàng, gió mơn man thổi. Cô đến bên mả cha mẹ. Những đồ vật chia cho cha mẹ nằm la liệt xung quanh. Cô rưng rưng nhớ lại những ngày đưa cơm và trò chuyện với cha mẹ đến tối mịt, khi bầy cú trên vòm cây rúc lên mấy tiếng mới chịu về. HơBia Blô là con út, được cha mẹ cưng chiều, yêu thương thế nên khi cha mẹ đột ngột qua đời vì lũ cuốn, cô cảm thấy trên đời này không còn gì là ý nghĩa cả. Khi thực hiện nghi thức bỏ mả là muốn chấm dứt vĩnh viễn mối quan hệ giữa người sống và người chết để linh hồn người chết về với tổ tiên nhưng HơBia Blô không tin điều này. Cô muốn linh hồn cha mẹ mãi còn quẩn quanh bên ngôi nhà dài, phù hộ che chở cho cô. Một làn sương mỏng, lãng đãng sà xuống, cuốn hình hài cũng mờ như sương bay đi... HơBia Blô choàng tỉnh, mở mắt nhìn quanh.

Thì ra cô đang nằm trong trung tâm Y tế huyện. Vị bác sĩ tai đeo ống nghe, cầm tay HơBia Blô lắc nhẹ, chị tỉnh rồi, suốt đêm qua, chồng chị thức trắng, cứ lo lắng ra vô suốt.

HơBia Blô liếc ra ngoài cửa cũng vừa lúc Dam Ayin bước vào. Vẻ mặt thất thần, mệt mỏi do thiếu ngủ. Cảm giác yêu thương bất chợt trỗi lên, HơBia Blô gượng dậy, xoay người nhìn cho rõ mặt chồng. Dam Ayin ngồi xuống mép giường, vuốt nhẹ lưng vợ. Hình như Dam Ayin khóc thì phải.

Những giọt nước mắt của chồng khiến trái tim HơBia Blô mềm nhũn ra. Tạ ơn thần linh đã trả lại chàng trai năm xưa về cho cô. Chàng trai mà biết bao cô gái trong buôn mê mệt vì tài thổi sáo. Người già bảo nhau, từ xưa đến giờ trai buôn mình không thích thổi sáo, họ chỉ tập đánh chiêng, múa hát quanh đống lửa. Tiếng sáo mê mị, âm thanh réo rắt vang lên trong đêm khiến người nghe đã buồn lại càng thêm nẫu ruột. Nhưng HơBia Blô đã tương tư tiếng sáo của Dam Ayin ngay lần đầu nghe được. Tiếng sáo vang lên từ quả đồi này sang đỉnh núi kia, cứ vi vút, trong trẻo giữa bạt ngàn gió, giữa trùng điệp cây lá. Tiếng sáo theo chân các cô gái xuống bến nước, rồi ngược lên đầu suối. Tiếng sáo khi dìu dặt, khi bay bổng qua những con đường quanh co uốn lượn, hai bên đầy sắc hoa dã quỳ. Tiếng sáo neo vào lưng chừng vách đá, sắc như dao nhưng rồi trở nên mềm như dải lụa khi đáp vào mặt hồ yên tĩnh.

HơBia Blô đi theo tiếng sáo của Dam Ayin. Tiếng sáo làm cho màn sương ngưng đọng trên tàu lá lấp lánh ánh trăng. Tiếng sáo chảy tràn khắp thảo nguyên đầy nắng và gió. Giữa mênh mông, vắng vẻ chỉ có hai người. Chiếc váy trễ nải buông theo gió khiến HơBia Blô ngại ngùng, e ấp. Dam Ayin khẽ cười, nâng cằm cô lên. Hai người nắm tay nhau...

6. HơBia Blô thả từng vụn gỗ vào bếp. Ngọn lửa bén dần, rồi từ từ vươn lên, liếm quanh nồi. Lửa tỏa sáng cả gian nhà. Dam Ayin ngồi ở cửa hướng ra sân sàn. Trông có vẻ tư lự.

HơBia Blô không nói gì, cứ để mặc chồng ngồi đó. Từ ngày đón vợ về từ bệnh viện, tính tình Dam Ayin thay đổi hẳn. Không còn la cà quán xá, không nói năng bỗ bã nữa. Dam Ayin đã biết vào rừng chặt nứa đỡ mấy cây đu đủ bị bão làm nghiêng ngã. Dam Ayin biết chẻ từng lóng bương nối ống cho nước vào vườn tưới mấy luống rau...

Trời đã chuyển mùa. Con đường xuống suối, lên rẫy màn sương bao phủ. Mấy mỏm đá đầu dốc ướt đầm hơi lạnh, cứ trầm tư giữa khoảng không xám xịt. Gió cứ tạt vào nhà, thông thốc. Dam Ayin nhìn vợ. HơBia Blô lặng lẽ hướng mắt ra ngoài trời. Những làn mưa mỏng giăng giăng.

Dam Ayin bảo sẽ xuống phố kiếm việc làm. Ở dưới đó có nhiều dự án, nhiều khu công nghiệp đã hình thành, cần nhân lực. HơBia Blô thấy khấp khởi trong lòng, bởi chồng đã chí thú làm ăn. Nhưng cô lại lo lắng rằng khi xa nhà thì chồng mình có bị thói hư tật xấu có trở lại tìm hay không. 

Dam Ayin còn nói nhiều nữa, toàn những dự định tương lai tốt đẹp. Khi thành phố được mở rộng, nơi này cũng là địa điểm giáp ranh. Người ta sẽ biến con suối, đồi tranh, bến nước thành khu du lịch sinh thái. Cuộc sống người dân sẽ được cải thiện.

HơBia Blô góp vài câu chuyện. Lần đầu tiên cô hào hứng nói chuyện với chồng. Những nỗi niềm trước đây dần dần gãy vụn, tan biến theo từng câu nói đầy yêu thương của Dam Ayin. Cô thấy chồng trưởng thành và hiểu biết. Có lẽ biến cố vừa qua đã khiến Dam Ayin thức tỉnh, thương vợ nhiều hơn.

HơBia Blô vắn váy đứng dậy. Chiếc váy vừa dệt xong còn thơm mùi chỉ mới, trên nền màu chàm, những hoa văn tươi tắn làm sao. Cô nhẹ nhàng bước xuống từng bậc cầu thang.  Những sợi khói mỏng manh từ những ngôi nhà dài theo gió bay lên, vương víu ngọn cây. Có tiếng trẻ con cười đùa đâu đó, xôn xao. Con đường từ buôn về thành phố bắt đầu nâng cấp, mở rộng lởm chởm đá dăm. Những chiếc xe lu, những công nhân mấy ngày nay tích cực làm việc.

7. Buổi sáng tiết trời thường se lạnh, mây vắt ngang lưng chừng núi. Những đồi cà phê chúm chím nở ra những chiếc nụ trắng muốt, li ti.  HơBia Blô như thể lạc vào không gian tràn ngập màu xanh của những rừng cao su, những vạt ngô non vừa cao ngang đầu người. Cô khẽ chạm tay vào giọt sương mai đính trên tán lá dày, nghe dịu mát len nhẹ vào lòng, nghe âm thanh đất trời vỗ về, ấm áp.

HơBia Blô đi trong mê mải, đắm chìm trong giai điệu miên man của thiên nhiên. Gió dìu dặt, vi vu. Gió khẽ vuốt ve khắp người khiến cô cảm giác bay lên. Hình như gió đã đổi chiều không còn buốt lạnh, thốc ngược nữa mà nhẹ nhàng nâng bước HơBia.

HơBia Blô khẽ mỉm cười khi đưa tay xoa bụng. Có lẽ Dam Ayin chưa biết điều cô giấu kín mấy tuần nay. Cô muốn chồng bất ngờ khi trở về nhà.

HơBia Blô mỉm cười rồi từ từ ngước lên nhìn trời như thể tạ ơn bởi thần linh đã nghe được lời cô khấn nguyện.

S.T