Ngoài kia tiếng ve ra rả ngân lên gọi bầy, những chùm hoa bằng lăng cũng khoác lên mình màu áo tím biếc và phượng cũng thắp lửa đỏ rực trên cây báo hiệu mùa hè đã về. Mùa hè gợi lên bao ký ức của tuổi thơ trong tôi, trong những miền ký ức ấy, ký ức về mùa vải chua xa ngái như giục giã tôi tìm về với ngày xưa. Mùa vải chua đem theo cả tuổi thơ vụng dại trải dài suốt những bờ mương, con suối, suốt những ngọn đồi bãi thung...
Ngày đó lũ chúng tôi rất giỏi tìm quả rừng. Mùa nào thức đó, nào nho, ổi, quýt, chuối, khế…và nhất là đến mùa vải chua. Vào buổi chiều, khi đàn trâu đã lưng bụng cỏ, chúng tôi thường lùa chúng xuống đằm dưới dòng suối mát lành. Còn mình lên rừng ngó xem cây vải chua đã chín chưa. Cây vải chua gắn bó với tuổi thơ tôi như người ở bản bao đời nay bám chặt quê hương. Thân cây to, cao sừng sững như ngọn hải đăng giữa rừng .Quanh cây gồ ghề những mấu và gốc bạc những vết loang theo thời gian. Rễ cây gân guốc tỏa ra khắp mặt đất như những cái xúc tua của lão bạch tuộc già khụ. Dường như cây chưa khi nào chê đất nghèo, quê đói, quanh năm cây vẫn xanh thẫm ngay cả khi mùa đông căm căm gió lạnh hay mùa hè hừng hực nắng chang. Không biết vì hoa vải ở cao chúng tôi không ngửi thấy mùi hương hay vì những bông hoa tắng li ti mọc thành chùm ẩn mình trong vòm cây mươn mướt xanh kia mà chẳng để ý hoa đơm bông từ bao giờ. Chỉ khi nghe tiếng ve gọi nhau giữa cái nắng hè oi ả ta mới nhận ra mùa vải đã bắt đầu.
Chúng tôi gọi “ngọn hải đăng” của rừng là vải chua. Bởi khi chưa chín, dưới lớp vỏ xanh kia là lớp thịt trắng, mỏng có vị chát và rất chua. Vị chua của vải không thanh mát như chanh. Vị chua kèm theo chút chan chát của lớp vỏ trắng non sau lớp vỏ cơm. Vị chua đó khiến lũ trẻ thèm thuồng như bọn tôi cũng phải rùng mình nhăn mặt, nhắm mắt và thè lưỡi ra mỗi khi thèm quá ăn thử. Vị chua chỉ nghĩ đến đó thôi lũ chúng tôi đã nuốt nước bọt ầng ậc.
Tháng năm miên man nắng gió, tháng năm mang đất trời vào giữa hạ và tháng năm cũng đem mùa vải chín về. Lúc đầu, những chùm vải xanh ngả dần sang màu vàng nhẹ và chỉ sau khoảng một tuần, vải đã diện cho mình màu áo đỏ rực rõ. Quả mọc thành chìm lúc lỉu, to bằng quả cọ. Khi chín bóc lớp vỏ đỏ au bên ngoài sẽ lộ ra lớp cùi, thịt trắng mọng, dày. Nếu bóc không khéo, chạm vào lớp màng mỏng bọc bên ngoài lớp thịt nước vải sẽ ứa ra. Và mỗi lần như vậy, chúng tôi lại hứng miệng vào vì tiếc. Đưa quả vào miệng cắn, nước vải tứa ra thấm vào lưỡi mới cảm nhận thấy hết vị ngọt, thanh và thơm dễ chịu làm sao.
Tôi nhớ lần say vải mà cho đến bây giờ vẫn không khi nào quên. Lần đó, tôi tự mình trèo cây. Dò từng chỗ bám, từng cành dẫm chân. Cẩn trọng và chắc chắn. Cuối cùng tôi cũng đã treo lên được cây vải lừng lững đó và tự tay hái những chùm quả cho mình. Cảm giác ăn trên cây thật thú vị, vừa ăn, tôi vừa ném hạt xuống đầu bọn nó trêu tức. Chúng ức lắm nhưng không làm được gì. Đợi cái bụng tôi no, cái túi tôi đầy tôi mới đem xuống cho lũ bạn ở dưới. Mé luộn dặn đi dặn lại ăn vải không được đi tắm. Nhưng lũ chúng tôi khi ăn đã ong cái bụng lên rồi thì thấy trong người cảm giác nóng, khó chịu như có ai đốt lửa trong bụng. Chẳng còn nhớ lời mé dặn lúc nào. Cả lũ cởi chuồng ùa xuống suối thỏa thích bơi lội. Rồi như đã thấm mệt, tôi lên bờ nằm trong lùm cây. Thấy người mềm nhũn, đầu óc cứ vang váng và người nôn nao đến khó thở. Rồi tôi cứ lịm đi. lịm đi…
Khi tỉnh dậy đã thấy mé với khuôn mặt khắc khoải lo âu ngồi bên cạnh. Đôi mắt ngân ngấn nước đầy thảng thốt. Chỉ khi tay tôi khẽ cử động và thì thào gọi mé ơi! Đôi mắt mé mới bừng sáng và nụ cười tươi tắn mới nở trên môi. Tôi đã rất lo sợ mé sẽ trách mắng. Nhưng mé lại vừa lau mồ hôi cho tôi vừa nhẹ nhàng “Con bị say vải, nếu không có người đưa về thì giờ này mé không còn biết tìm con ở đâu”. Nhìn những giọt nước mắt của mé cứ nối nhau rơi xuống má tôi ấm nóng, lòng tôi dềnh lên niềm ân hận khó tả. Từ đó, chẳng bao giờ chúng tôi dám bén mảng ra suối khi đã ăn vải nữa.
Giờ đây khi đã ăn bao nhiêu quả ngọt nhưng vị vải chua của tuổi thơ vẫn vẹn nguyên trong lòng tôi mỗi khi tiếng chim tu hú kêu ngoài rừng. Tiếng chim như nhắc tôi nhớ về lần say vải năm ấy. Để mãi sau này khi đi đâu xa về, vào mùa vải vẫn hướng về cánh rừng nơi có “ngọn hải đăng” vẫn mùa nối mùa xanh đứng đợi.
Muồng Hoàng Yến
