Chúng tôi đến Trường THPT Chuyên tỉnh Tuyên Quang vào một ngày nắng ấm, sau đợt rét đậm kéo dài. Khuôn viên nhà trường nay đã mở rộng thêm nhiều phòng học khang trang và những phòng chức năng để các em được học trong môi trường đầy đủ. Ngay từ khi mới thành lập nhà trường đã chú trọng vào chất lượng mũi nhọn trong định hướng phát triển lâu dài của ngành giáo dục tỉnh nhà. Lãnh đạo tỉnh, Sở giáo dục và Đào tạo đã xác định đây là hướng đi tất yếu và cũng là khát vọng cháy bỏng của những nhà quản lý giáo dục, phù hợp với ước mong của các bậc phụ huynh đã ấp ủ bấy lâu nay.

 

 

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Chẩu Văn Lâm trò chuyện với thầy trò Trường THPT Chuyên. Ảnh: P.V

Tiếp chúng tôi, thầy Hiệu trưởng Hoàng Minh Cảnh, tâm sự: Trường thành lập năm 1989 với hai lớp chuyên Văn, Toán. Sáu năm sau trường mở thêm các lớp chuyên Anh, chuyên Lý. Đến nay trường đã có 8 lớp chuyên: Chuyên Toán, Lý, Hóa, Sinh, Tin, Văn, Sử, Anh và một lớp Bán chuyên.

Để đáp ứng chất lượng đặc thù của các môn chuyên, thầy cô giáo đã nỗ lực rất lớn để trang bị cho bản thân phương pháp giảng dạy khoa học, không ngừng cải tiến phương pháp truyền tải kiến thức cho học sinh, trên tinh thần thầy dạy tốt, trò học sáng tạo. Nhà trường cùng các tổ chuyên môn đã xây dựng khung chương trình riêng cho các môn học, bảo đảm các môn chuyên được học xuyên suốt trong 3 năm liền. Vừa học vừa ôn luyện, tạo dựng cho các em một dòng chảy kiến thức, tránh lỗ hổng và ngắt quãng. Những buổi sáng hàng ngày trong tuần, các em học theo thời khóa biểu thông thường, riêng buổi chiều thầy và trò ôn lại môn chuyên đã học, bài học được luyện nhuần nhuyễn bằng tổ hợp các bài tập mà các thầy cô đã đưa vào trong giáo án, đưa vào chương trình với nhiều hình thái đa dạng, nhiều cấp độ khó, được nâng cao ở nhiều thể loại. Với phương pháp này lúc đầu các em còn chưa quen, nhất là các em học sinh ở các vùng sâu, vùng xa, nhưng vì chương trình ở mặt bằng kiến thức như nhau nên điều bỡ ngỡ đó chỉ sau vài lần trải nghiệm là các em đã nắm bắt được ngay. Tất cả các môn học, các em đều thích thú say mê.

Với một đề bài văn nghị luận thầy cô hướng cho các em cách vào đề ở nhiều hướng khác nhau, buổi đầu các thầy cô cho các em làm bài tập thể bằng cách xây dựng khung sườn một bài văn cách vào đề và sau đó là xây dựng ý chính của bài, mỗi em tự xây dựng cho mình một ý tưởng cô giáo tổ hợp đánh giá chọn lọc và đưa ra những ý tưởng vượt trội của bài viết xuất sắc để toàn lớp chiêm nghiệm cách học, vừa phát huy được tính đoàn kết tập thể, vừa để các em có tầm khái quát có tư duy đến từng chi tiết, những buổi học như thế sẽ luôn hằn sâu trong tâm trí các em. Với môn toán càng thấy sự hứng thú say mê khi tư duy của các em được khơi dậy triệt để như ở môn hình học với thời gian quy định, các em giải bài sau đó thầy chữa bài bằng cách cho học sinh chủ động xây dựng, thầy định hướng chỉnh sửa. Với cách này các em hoàn toàn làm chủ được bài tập. Những em kiến thức còn khuyết ở lớp dưới sẽ được lấp đầy và ổn định, cứ như thế các thầy cô nâng dần độ khó, còn học sinh cũng dần làm chủ những cấp độ khó mà thầy cô đưa ra.

Nhiều đêm khi các em đã chìm vào giấc ngủ, thì thầy cô ở Trường THPT Chuyên Tuyên Quang còn đang miệt mài tìm những bài tập có độ khó tăng dần trong Tạp chí "Toán học tuổi trẻ" và sưu tầm thêm những cấp độ khó của bài tập thi học sinh giỏi toàn quốc các năm mà thầy cô tích hợp lại để bổ sung vào trang giáo án, trong những giờ ôn luyện cho các em. Nhiều thầy cô giáo đã gác lại tất cả những bề bộn đời thường để tìm tòi vượt tuyến, sưu tầm, chọn lọc những bài tập nâng cao của các nước trong khối Asean đã có nền giáo dục vượt trội để làm tư liệu giảng dạy. Đặc biệt là những em trong đội ngũ chọn để ôn thi học sinh giỏi cấp quốc gia, bất kì các môn chuyên nào các thầy cô luôn lấy các em là trọng tâm để bồi dưỡng và khuyến khích với tiêu chí “thầy vất vả bao nhiêu thì con đường đi của các em đỡ gập gềnh bấy nhiêu”. 

Có một nét mới trong phương pháp mới trong hệ thống giáo dục phổ thông của tỉnh Tuyên Quang mà Trường THPT Chuyên đang áp dụng khá hiệu quả. Đó là việc mạnh dạn mời những nhà giáo giàu kinh nghiệm giảng dạy ở các trường chuyên tại các tỉnh và các thành phố lớn đến giảng dạy tại trường, nhằm thay đổi không khí học tập và thay đổi tư duy nhận thức, nâng tầm nhận thức của các em qua cách giảng và truyền cảm hứng mới. Nhà trường cũng mở ra các hoạt động thiết thực qua các chuyến đi thực tế đối với các lớp chuyên Văn, chuyên Sử để các em cảm nhận được thực tiễn gắn bó với bài giảng mà các em đã trải qua, tạo một góc nhìn và tư duy mới sáng tạo hơn. Ngoài ra, nhà trường cũng tạo cho các em không khí sinh hoạt tập thể dưới hình thức mời các chuyên gia và những người nổi tiếng trong các lĩnh vực văn học, nghệ thuật, những nhà khoa học, doanh nhân thành đạt đến nói chuyện chuyên đề nhằm truyền cảm hứng cho các em phấn đấu học tập và định hướng tương lai.

Một phương pháp ấn tượng ghi dấu ấn sâu sắc đó là các môn chuyên các em tự xây dựng Câu lạc bộ, cải tiến cách học cho các em. Mỗi Câu lạc bộ các em ghép nhóm để xây dựng đề tài như: Đề tài toán đại số, toán lượng tùy từng chủ đề và thời điểm các em học. Những Câu lạc bộ đó là một tư duy mới, một sáng kiến mới, qua câu lạc bộ các em thực sự thấy phát huy được tiềm năng và sức học của chính các em. Cũng qua sinh hoạt Câu lạc bộ mà các em là người dân tộc thiểu số về học tại mái trường này đã thấy nơi đây như chính là “ngôi nhà” của mình. Trong môi trường mới, các em đoàn kết giúp đỡ nhau chia sẻ nỗi tâm tư những lúc xa nhà. Các em hoạt động Câu lạc bộ được các thầy cô gần gũi dìu dắt và định hướng, nhưng các thầy cô cũng để cho các em biết làm chủ những ý tưởng trong Câu lạc bộ, biết liên kết với các anh chị ở các khóa trước, thậm chí là những anh chị đang công tác ở nước ngoài để bổ sung vào kho kiến thức mà các em đang dần tích lũy. Chính những hoạt động về chuyên môn sôi nổi và thiết thực như thế nên các khóa ra trường 100% đỗ tốt nghiệp, 97,7% đỗ vào các trường đại học.

Nói về thành tích nhà trường, thầy Hiệu trưởng Hoàng Minh Cảnh cho biết: Chỉ tính riêng năm 2018, nhà trường có 58 em đi thi học sinh giỏi cấp quốc gia, trong đó có 38 em đoạt giải. Đây là một thắng lợi lớn, tạo tiền đề cho các khóa tiếp theo phát huy và phấn đấu. Các khóa sau tiếp bước đàn anh, các em đã tự vươn lên, lấy tiếng Anh làm mũi nhọn để đạt chuẩn trong thời kỳ hội nhập như em Nguyễn Hồng Dương đạt chuẩn AIEO 8.0 và em Hàn Hiếu chuyên Toán… Nhiều học sinh đã vượt khó để khẳng định bản thân như em: Bàn Yến Nhi. Với lực lượng giáo viên trẻ, tâm huyết, yêu nghề, các thầy cô cũng luôn cố gắng vươn lên bắt nhịp với những yêu cầu ngày càng cao trong chất lượng giảng dạy. Vơi hai Chi bộ nòng cốt của nhà trường đó là Chi bộ tổ Xã hội và Chi bộ tổ Tự nhiên đóng vai trò trụ cột, thúc đẩy phong trào dạy và học trong nhà trường. 100% đội ngũ giáo viên trong nhà trường đều đạt giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, nhiều giáo viên được công nhận Nhà giáo Ưu tú. 

 

Tôi gặp em Bàn Yến Nhi, học sinh lớp 11 chuyên Anh. Em là học sinh xuất sắc của trường THCS Na Hang. Yến Nhi tâm sự: Em được tuyển thẳng vào trường THPT Nội trú tỉnh và em còn được đặc cách vào thẳng trường THPT Chuyên của tỉnh với lớp chuyên Sử. Nhưng em lại quyết tâm thử sức bản thân mà em ấp ủ bấy lâu nay, đó là: Làm đơn xin thi vào lớp chuyên Anh Trường THPT Chuyên của tỉnh, qua lần thử sức em đã đạt điểm xuất sắc. Thế là, ý chí quyết tâm và cố gắng của em đã được đền đáp, kết quả tự vươn lên bằng chính sức mình đã mỉm cười với em. Em tâm sự: Gia đình em còn nhiều khó khăn, bố em năm nay cũng yếu nhiều, mẹ mất sớm khi em mới lên 6 tuổi, anh trai xây dựng gia đình gửi hai cháu cho bố ở nhà chăm sóc. Em thì đi học xa, mọi khoản chu cấp cũng không được như bạn khác. Tôi hỏi em: “Khi học, em có cảm thấy thiệt thòi so với bạn cùng trang nứa không?” Em đáp: “Những gì mất đã mất rồi, bây giờ em chỉ tập trung học cho tương lai thôi, đó là món quà em dành tặng cho bố”.

Ý tưởng của em vươn lên tự khẳng định, Yến Nhi người con của dân tộc Dao đỏ là niềm tự hào, đại diện cho tất cả các em học sinh chuyên Tuyên Quang, luôn cố gắng vươn lên vượt qua chính mình để làm chủ bản thân trong môi trường học tập. Với dáng người nhỏ bé, khiêm tốn, em đã từng bước chinh phục các đỉnh cao kiến thức. Ý chí quyết tâm và bản lĩnh của Yến Nhi là biểu tượng chung cho học sinh tại Trường THPT Chuyên Tuyên Quang, một địa chỉ, một niềm tin, niềm tự hào cho đồng bào các dân tộc trong tỉnh; là niềm vui chung cho thế hệ trẻ hôm nay biết làm chủ, biết tôn trọng lịch sử, sẵn sàng cống hiến sức trẻ như đội ngũ các thầy cô giáo tại ngôi trường thân yêu này.

Nguyễn Quốc Tấn