Tối 3/9, tại Quảng trường Nguyễn Tất Thành (TP Tuyên Quang), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với tỉnh Tuyên Quang và 10 tỉnh có di sản Then tổ chức Lễ đón nhận Bằng ghi danh “Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam” vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

 

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và các đại biểu dự buổi lễ.

Dự Lễ đón nhận có các đồng chí: Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước; Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; Hà Thị Khiết, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Trưởng Ban Dân vận Trung ương, Phó Chủ tịch không chuyên trách Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Tuyên Quang; Vũ Đức Đam, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên BCH Trung ương Đảng; lãnh đạo các tỉnh có di sản Then; đại diện đại sứ quán một số nước tại Việt Nam.

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam và các đại biểu dự buổi lễ.

Về phía tỉnh Tuyên Quang dự buổi lễ có các đồng chí: Chẩu Văn Lâm, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh; Lê Thị Kim Dung, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Văn Sơn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, BCH Đảng bộ tỉnh; các đồng chí nguyên lãnh đạo tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành tỉnh; lãnh đạo các huyện, thành phố.

Phát biểu khai mạc buổi lễ, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Sơn nhấn mạnh, Lễ đón nhận Bằng ghi danh của UNESCO về “Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam” là dịp để chúng ta tôn vinh di sản Then với sức sống mãnh liệt, tôn vinh những nỗ lực thầm lặng, bền bỉ của cộng đồng và lớp lớp nghệ nhân trong việc bảo tồn, phát huy giá trị của di sản; thúc đẩy trách nhiệm trao truyền di sản giữa các thế hệ và thực hành di sản trong đời sống đương đại. Đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Sơn tin tưởng rằng bằng sự nỗ lực và trách nhiệm, Tuyên Quang cùng với 10 tỉnh có di sản Then sẽ chung tay cùng cộng đồng và các nghệ nhân để thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái sẽ được bảo tồn và lan toả, để điệu Then còn mãi, ngân xa. Đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh mong rằng, trong thời gian du khách lưu lại Tuyên Quang sẽ có nhiều trải nghiệm thú vị về một vùng đất giàu lòng mến khách, ấm áp tình người, vùng chiến khu cách mạng đang chuyển mình phát triển mạnh mẽ cùng với cả nước.

Đồng chí Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch UBND tỉnh phát biểu khai mạc Lễ đón nhận.

Vào ngày 12 tháng 12 năm 2019, tại Phiên họp Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 14 của UNESCO diễn ra tại Bogota, thủ đô nước Cộng hòa Colombia, di sản Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh tại Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. 11 tỉnh có di sản thực hành Then, gồm: Tuyên Quang, Bắc Giang, Bắc Kạn, Cao Bằng, Hà Giang, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai.

Đại diện UNESCO trao Bằng ghi danh cho các tỉnh có Then.

Lãnh đạo Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch trao Bằng ghi danh hát Then, đàn Tính cho đoàn Tuyên Quang.

Phát biểu tại buổi Lễ, ông Christian Manhart, Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam thông tin: Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái chính thức ghi danh vào Danh sách đại diện của UNESCO tại Kỳ họp thứ 14 của Ủy ban Liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể tại Bogotá (Colombia). Lý do di sản được ghi danh bởi những nghi lễ này là những thực hành không thể thiếu trong đời sống văn hóa tâm linh của người Tày, Nùng, Thái, thể hiện những quan niệm về con người, thiên nhiên, thế giới và vũ trụ. Nghi lễ thể hiện một hành trình mà các thầy Then bằng các nghi thức dân gian cúng lễ vật lên tổ tiên, các đáng thần linh để cầu bình an, sức khỏe cho mọi người, mọi nhà, cầu may mắn trong những lễ quan trọng như: Khánh thành nhà, nhập trạch, cầu mùa màng tốt tươi, cầu an lành và năm mới hạnh phúc. Các thầy Then bắt đầu hành trình bằng việc hát then và chơi đàn tính. 

Ông Christian Manhart cho rằng: Trong thời đại hiện nay, con người không tránh khỏi những bất an, lo lắng, khó khăn, thách thức do sự thay đổi nhanh chóng của trái đất và xã hội. Vì thế, mà các biểu đạt văn hóa của thực hành Then cũng trở nên quan trọng, giúp tăng cường giao tiếp giữa các cá nhân và các cộng đồng. Thực hành Then giúp con người vượt qua khó khăn và vướng mắc trong cuộc sống hằng ngày, góp phần giáo dục đạo đức, lối sống nhân văn, gìn giữ những thuần phong mỹ tục và truyền thống văn hóa tốt đẹp của cộng đồng người Tày, Nùng, Thái, như tôn trọng thiên nhiên, khuyên răn không được giết hại động vật hoang dã, phá hoại cây trồng, tỏ lòng biết ơn với cha mẹ, tổ tiên, sống trung thực, yêu thương, giúp đỡ mọi người và chăm chỉ làm việc…

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại buổi lễ.

Thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước phát biểu chỉ đạo tại buổi Lễ, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc vui mừng: “Tối nay, chúng ta vui mừng tại vùng đất Tuyên Quang, nơi từng là Thủ đô kháng chiến, Thủ đô khu giải phóng, trong không gian lung linh rực rỡ sắc màu, chứng kiến Lễ đón nhận Bằng ghi danh của UNESCO ghi danh “Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam” vào danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và Lễ hội Thành tuyên năm 2022. Thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam, tôi xin chúc mừng các nghệ nhân, nghệ sĩ, đồng bào và lãnh đạo của tỉnh Tuyên Quang cùng 10 tỉnh gồm: Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Hà Giang, Quảng Ninh, Bắc Giang, Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai về sự ghi nhận danh giá này”.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là sức mạnh nội sinh hun đúc lên phẩn chất, cốt cách con người Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước. Với 54 dân tộc anh em, các giá trị tôn giáo, tín ngưỡng, tri thức dân gian thông qua các hình thức biểu đạt văn hóa khác nhau đã sinh sôi nảy nở, được truyền từ thế hệ này qua các thế hệ khác trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam, hình thành nên nền văn hóa Việt Nam phong phú, đa dạng, đậm đà bản sắc dân tộc. Với 8 Di sản văn hóa vật thể và 14 Di sản văn hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại tại Việt Nam đã được UNESCO công nhận, chúng ta tự hào là một trong những quốc gia có đóng góp quan trọng vào kho tàng văn hóa của nhân loại.

Theo Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc một trong những điểm đặc sắc của Then là ngôn ngữ ẩn chứa chiều sâu của văn hóa. Lời Then mộc mạc, giàu hình ảnh, gần gũi với cuộc sống đời thường, sử dụng ngôn từ tượng hình, tượng thanh phong phú, lối so sánh ví von. Nội dung các khúc hát Then đều toát lên tư tưởng nhân văn sâu sắc… trải qua bao năm tháng thăng trầm của lịch sử, Then vẫn luôn có mặt ở đời sống văn hóa, tín ngưỡng và trở thành một loại hình văn hóa nghệ thuật đặc sắc độc đáo và tiêu biểu của người Tày, Nùng, Thái, như một minh chứng cho sức mạnh trường tồn của tinh thần và bản sắc dân tộc… Với giá trị nghệ thuật độc đáo của mình, Then đã góp phần hun đúc tâm hồn, tình cảm, ý chí, khát vọng vươn lên, xây đắp cuộc sống ấm no, hạnh phúc của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Thái.

"Việc ghi danh thực hành then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam chính là thương hiệu quốc gia mà cả thế giới dành cho chúng ta. Qua đó góp phần giới thiệu tới bạn bè quốc tế về những di sản văn hóa đặc sắc của các tỉnh miền núi Việt Nam. Góp phần cho khu vực này tăng thêm sức hấp dẫn, cuốn hút với du khách” - Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Chẩu Văn Lâm phát biểu tại buổi lễ.

Thay mặt các tỉnh được vinh danh, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Chẩu Văn Lâm phát biểu tại buổi lễ đã cảm ơn Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, MTTQ Việt Nam, các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước, các đồng chí nguyên lãnh đạo Đảng và Nhà nước, các bộ, ban, ngành, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu đã giúp đỡ trong việc bảo tồn phát huy giá trị hát Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam. Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Chẩu Văn Lâm tin tưởng rằng, thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái sẽ luôn dành được tình cảm yêu mến của du khách trong nước và quốc tế.

Tại buổi lễ, các nghệ sỹ đã trình diễn chương trình nghệ thuật đặc sắc với chủ đề “Để điệu Then còn mãi”.

Dưới đây là một số tiết mục tại buổi lễ:

Ảnh: Trung Kiên, Thành Công

Quang Thanh