Sau thành công của trại sáng tác năm 2022 do Hội VHNT tỉnh tổ chức tại Na Hang, địa danh Na Hang vốn đã là một điểm hẹn của du khách trong và ngoài nước thì nay, nó lại trở thành một địa chỉ quen thuộc của các văn nghệ sĩ nói riêng. Lại một lần nữa, các văn nghệ sĩ Trung ương cùng hội viên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Tuyên Quang tập trung tại địa danh xinh đẹp này, cùng nhau làm nên những tác phẩm nghệ thuật chất lượng trong một trại sáng tác có quy mô lớn, với một kỳ vọng không nhỏ của Ban tổ chức, đó là quảng bá sâu rộng về mảnh đất, con người Na Hang với những nét đặc sắc của văn hóa bản địa trong diện mạo mới.
Nếu ở trại sáng tác năm 2022, những ấn tượng về Na Hang mới chỉ dừng lại ở những khám phá ban đầu thì ở trại lần này, những dấu ấn riêng lẻ, mờ nhạt đã trở thành sâu đậm, rõ nét trong mỗi sáng tác của các văn nghệ sĩ. Đã từng có chút băn khoăn của các trại viên khi trở lại địa bàn quen này chỉ sau sáu tháng, rằng mọi thứ có thể lặp lại, đơn điệu, khó tìm được cảm xúc tươi mới…trong sáng tác. Thế nhưng, dường như mọi lo lắng ấy là không cần thiết, đã có thêm nhiều tác phẩm chất lượng, ở các thể loại khác nhau, lần lượt ra đời, khẳng định thêm một điều rất quan trọng: vẻ đẹp tiềm ẩn trong các tầng văn hóa của vùng đất xinh đẹp và giàu bản sắc văn hóa như Na Hang vẫn còn sức hút, sức hấp dẫn mạnh mẽ với các văn nghệ sĩ, và chỉ trong một hai trại sáng tác không thể khai thác hết được.
Lãnh đạo huyện Na Hang tặng hoa cho NSND Vương Duy Biên và các văn nghệ sĩ tham gia trại sáng tác
Trong thời gian mười ngày, bên cạnh việc tổ chức cho các tác giả tham gia trại sáng tác thăm quan một số địa điểm, danh lam thắng cảnh của Na Hang, cùng nhau thâm nhập thực tế tại các bản làng đồng bào Dao, Tày, Mông…, gặp gỡ trao đổi với con người nơi đây qua những chuyến trải nghiệm, các văn nghệ sĩ đã hòa nhập, thân thuộc với đời sống sinh hoạt, sản xuất của đồng bào các dân tộc nơi rẻo đất non cao, hùng vĩ này. Những chất liệu sinh động của cuộc sống, những ý tưởng sáng tạo mới manh nha, chưa thành hình hài từ trại sáng tác 2022 nay lại như ngọn lửa thổi bùng lên trong trái tim của những người làm nghệ thuật, và các tác phẩm nghệ thuật chất lượng ra đời như một tất yếu của các văn nghệ sĩ, trả nợ vùng đất xinh đẹp này. Na Hang, lần đầu đặt chân đến, tất cả đều mới lạ. Lần thứ hai đặt chân đến, tất cả đã thân quen. Cảm xúc chín, tư liệu dầy, phong cách sáng tác ổn định, tất cả các yếu tố ấy hứa hẹn một trại sáng tác thành công, làm nổi bật lên những sắc thái rất Na Hang, với mỗi tên đất, tên làng vừa dung dị, thân thương vừa ấn tượng, sâu sắc. Chúng tôi tin rằng, nếu còn có những lần gặp lại, mọi cảm xúc vẫn tươi mới trong các sáng tác của anh chị em văn nghệ sĩ, và còn rất nhiều tác phẩm hay đang chờ chúng ta ở phía trước.
Chỉ trong một thời gian ngắn, 25 trại viên tham gia trại sáng tác văn học, nghệ thuật đã cho ra đời 43 tác phẩm, bao gồm: văn học, nhiếp ảnh, mỹ thuật, sân khấu, phim tài liệu, phim truyện truyền hình. Đó là những con số biết nói. Theo đánh giá bước đầu của Ban tổ chức, trại sáng tác lần này, không chỉ có số lượng mà chất lượng các tác phẩm đều rất tốt cả về ý tưởng, hình thức và nội dung thể hiện.
Trại sáng tác lần này được mùa tác phẩm ký. Nhà văn Vương Tâm hoàn thành hai bút ký xinh xắn Tiếng đàn then bay lên đỉnh núi và Mắt nắng trong rừng lê. Bút ký Vườn dâu của Sao của nhà thơ Trần Anh Thái đã giới thiệu khá đầy đủ chân dung một người trẻ dám mở lối đi riêng cho bản thân, phù hợp với định hướng phát triển du lịch của huyện nhà. Nhà thơ Lương Ngọc An có bút ký Rượu chè một khúc sông Năng khá lãng mạn. Nhà văn Đỗ Anh Mỹ trình làng hai bút ký Bản sắc mới của người Mông xứ Nà và Lại gặp điều cổ tích tập trung vào những đổi thay của bà con dân tộc thiểu số trong công cuộc xây dựng nông thôn mới. Hội viên mới Lê Quốc Thu cũng kịp hoàn thành bút ký Về thăm thủ đô kháng chiến, như một sự tri ân của người con xứ Tuyên với những địa danh cách mạng trên quê hương mình.
Tác giả Nguyễn Vũ Phan với thế mạnh về văn hóa dân gian bản địa, cũng có Huyền thoại hoa Phặc phiền (dị bản), kịch ngắn sân khấu Miền quê tươi đẹp.
Trong lĩnh vực phim tài liệu và phim truyền hình, kịch bản chi tiết của hai bộ phim đã được hoàn thành. Với đạo diễn Hoàng Thanh Du, sau nhiều lần về với Na Hang, anh đã coi mình có duyên nợ sâu đậm với vùng đất này và đã nung nấu để hình thành một tác phẩm. Lần trở lại này, anh đã hoàn thiện kịch bản phim truyện truyền hình Những đứa con của bản, dài 100 phút, với tốc độ nhanh chóng, bởi nó đã được tích lũy bằng chính những tình cảm sâu nặng của anh với núi rừng Na Hang. Những đứa con của bản là câu chuyện sâu lắng về những thế hệ đã và đang xây dựng quê hương mình bằng chính nội lực của họ. Trong tác phẩm này, ngoài mục đích đưa khán giả đến với phong cảnh tuyệt đẹp của Na Hang, tác giả còn chú ý khai thác vẻ đẹp tâm hồn chân chất mà sâu sắc, ân tình nơi đây. Đạo diễn đã kịp khảo sát bối cảnh phục vụ cho từng cảnh quay trong bộ phim sẽ được bấm máy trên chính vùng đất này trong thời gian sớm nhất. Nhà biên kịch Bùi Xuân Thảo đã cơ bản hoàn thành kịch bản bộ phim tài liệu Na Hang vùng huyền thoại ngay tại trại. Trong tương lai gần, hai món quà tri ân vùng đất Na Hang của hai tác giả sẽ sớm được phát trên sóng truyền hình quốc gia và địa phương.
Đêm gặp gỡ, giao lưu văn nghệ của các tác giả với các nghệ sĩ Nhà hát ca múa nhạc trung ương
Nhà thơ Trần Vũ Long lần nào đến Na Hang cũng để lại những bài thơ hay. Lần này, anh đã cháy hết mình với mảnh đất Na Hang huyền thoại, với chùm bốn bài thơ: Hồng Thái không có em, Ngược sông Gâm, Đêm trên bản Phặc Phiền, Nói với em về hạnh phúc.
Hội viên chi hội Nhiếp ảnh Quang Minh cũng trình làng hai tác phẩm ấn tượng. Tác giả Hà Thế Đô giành nhiều thời gian chớp lấy khoảng khắc để có những khung hình đẹp với hai tác phẩm. Ngoài ra, anh vẫn kịp “xuất xưởng” năm bài thơ. Lần dự trại sáng tác nào, anh cũng là người có nhiều tác phẩm cả thơ và ảnh nghệ thuật.
Cây bút nữ duy nhất của trại sáng tác lần này, Bùi Thị Mai Anh với lợi thế gắn bó lâu với Na Hang, đã giành thời gian sưu tầm ba câu chuyện cổ tích của vùng đất huyền thoại cùng hai bài thơ Theo bùa và Lỡ một mùa hoa. Nhà văn Đỗ Anh Mỹ, bên cạnh hai bút ký đã dành thời gian sáng tác truyện thiếu nhi Khỉ con tinh khôn. Đó là điều ở trại sáng tác trước không có được.
Ở lĩnh vực Mỹ thuật, họa sĩ Dương Xuân Quyền cũng đã kịp hoàn thành hai tác phẩm Chiều Hồng Thái và Những cây bên bìa rừng.
Nổi bật nhất là thành công trong lĩnh vực âm nhạc. Các nhạc sĩ đã kịp hoàn thiện tám ca khúc hết sức ấn tượng, với chất liệu là văn hóa bản địa nơi đây. Nhà thơ Tạ Bá Hương có tới ba bài thơ được các nhạc sĩ phổ nhạc: Gọi mùa về (NSƯT, nhạc sĩ Quang Thủy phổ nhạc), Trở lại Na Hang (nhạc Tăng Thình), Đôi mắt đợi (nhạc Minh Quang). Ngoài ra, còn có các ca khúc Về miền thương nhớ do nhạc sĩ Quang Thủy phổ thơ Hoàng Minh Đằng; Na Hang huyền thoại, nhạc và lời: nhạc sĩ Minh Dũng. Nhạc sĩ Tân Điều hoàn thành ca khúc Chiều Na Hang, thơ Triệu Kim Lương; ca khúc Nhớ Na Hang, nhạc và lời Hoàng Ngọc Khanh.
Sau những thành công từ trại sáng tác 2022, các văn nghệ sĩ của tỉnh Tuyên Quang đã có những tiến bộ rõ rệt khi được tiếp cận, học hỏi những kinh nghiệm từ các cây bút gạo cội đến từ trung ương. Không còn khoảng cách giữa các hội viên của địa phương và trung ương. Tất cả đã cùng nhau để lại một trại sáng tác ấn tượng. Một điều đáng ghi nhận là hầu hết các tác phẩm đều hoàn thiện, không có tác phẩm dở dang như trại sáng tác trước.
Không thể kể hết được sự miệt mài và khả năng lao động nghệ thuật của mỗi người nghệ sĩ đến từ trung ương và của tỉnh Tuyên Quang tại trại sáng tác văn học, nghệ thuật tại huyện Na Hang lần này. Mỗi người một vẻ, mỗi người một phong cách sáng tạo và mỗi người ở từng loại hình nghệ thuật khác nhau, nhưng họ có một điểm chung nhất là niềm đam mê dành cho nghệ thuật. Và điều quan trọng nhất, là họ đã cùng nhau làm nên thành công của trại sáng tác lần này. “Quý hồ tinh bất quý hồ đa”, với tinh thần đó, các văn nghệ sĩ đã gửi lại mảnh đất giàu tình nghĩa này những tác phẩm chất lượng, có thể chinh phục cả những độc giả khó tính.
Hi vọng trong các trại sáng tác tiếp theo, Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh vẫn sẽ quy tập được những gương mặt tài năng và sẽ tiếp tục có được nhiều hơn các tác phẩm chất lượng đã được thai nghén, ấp ủ, hình thành từ những chuyến thực tế này.
Bùi Thị Mai Anh
